Đây là chia sẻ của bà chị siêu nhân của mình, từ việc dạy anh Phan Phan đi từ mù tịt ngoại ngữ, khi đã bắt đầu lớp 3 đến nay đã thành 1 thanh niên cứng cáp, có 4 ngoại ngữ trong tay.
Mình chia sẻ cách học ngoại ngữ, đặc biệt phù hợp với các bạn “lớn rồi mới bắt đầu học”. Ví dụ con nhà người ta học từ 3 tuổi, mà con mình lớp 3 chưa bắt đầu HOẶC bạn lớn rồi & muốn học ngoại ngữ 2,3…
Cách học này mình dựa trên CLIL (content-language-integrated learning approach).
Đối với các bé lớn rồi mới bắt đầu học, thì một trong những vấn đề khó nhất là tìm được tài liệu thú vị với tuổi nhưng lại thuộc trình độ thấp. Vì vậy, các bố mẹ đừng bỏ qua các bước sau đây:
- Đầu tiên là các bé phải học ngữ âm (Phonetics). Bước này không thể bỏ qua. Một khóa phonetics để bé có thể hiểu cơ bản thôi cũng được, kéo dài khoảng 3 tháng đổ lại. RẤT NÊN (bắt buộc) học với người bản ngữ. Các bố/ mẹ cũng phải tìm được giáo viên phù hợp với con nha. Đừng chỉ biết đến trung tâm/ chương trình/ câu lạc bộ là đủ.
Mình chọn cho con một giáo viên nghiêm khắc, phù hợp với mục tiêu của mình là con cần học nhanh để học đuổi với các bạn cùng tuổi. Vì vậy, dù con không thích hợp học trong phòng học và làm nhiều bài tập (đặc biệt lại lớn tuổi rồi đi học với các em), thì con vẫn tiếp thu được kiến thức phonetics cơ bản trong thời gian ngắn, để sau đó học đuổi. Học hết 3 tháng phonetics, mà mẹ khóc con khóc, vừa dỗ vừa dọa, vừa xin lỗi thầy giáo vì con không chịu làm bài tập về nhà…
- Tiếp theo, bạn xem con thích học bằng tài liệu gì: xem phim, đọc sách, diễn kịch, xem kênh youtube của thần tượng,… Cái gì (lành mạnh) cũng được hết nha các bạn. Miễn là kênh đó có 2 NGÔN NGỮ: 1 ngôn ngữ con đã thành thạo, và 1 ngôn ngữ con cần học.
Mình lấy ví dụ là phim nhé: hoạt hình, hành động, tình cảm, học trò, … Ở bước chọn tài liệu này, bạn NHẤT ĐỊNH phải để bé quyết định. Con có thích nội dụng thì nó mới học à nha. Mà, nó lớn rồi mới bắt đầu học ABC, không lẽ 10 tuổi xem Peppa Pig hay Go Go Adventure?? Con nhà mình chỉ xem hành động Mỹ :))) OK fine!
- Bước 3, vẫn ví dụ là phim: Lắp NetFlix nha các bạn! Oh, 45k/ tháng cơ à??? Vậy thì cài Popcorn Time miễn phí trọn đời. Cả 2 kênh này đều đáp ứng tiêu chí “1 phim có nhiều ngôn ngữ cho mình lựa chọn”.
Xin lưu ý rằng Popcorntime vốn là trang vi phạm bản quyền.
- Nếu không thích phim mà thích sách, thì mình không biết kênh nào mà cùng 1 quyển có thể chọn 2 ngôn ngữ Hình như sách RazKids có tiêu chí này. Ngoài ra có app Umbalena.vn có cả Tiếng Anh và Tiếng Việt . App này các bố mẹ Vietnam ở nước ngoài hay dùng để dạy con nhỏ học tiếng Việt.
Nếu bé học tiếng Trung, mình mới biết có bộ Little Fox.
- Bước 4 quan trọng này (vẫn ví dụ là phim): Con xem phim trước bằng ngôn ngữ con đã biết. Có thể là tiếng Việt, tiếng Anh… Con có thể xem nhiều hơn 1 lần bằng ngôn ngữ 1. Các lần xem sau đó, bạn cho con xem bằng ngôn ngữ cần học (Tây Ban Nha, Trung Quốc,…). Hai ngôn ngữ 1 & 2 cũng có thể xem xen kẽ; không nhất thiết phải xem nhiều lần ngôn ngữ 1, rồi sau đó mới xem nhiều lần ngôn ngữ 2 và không được quay lại ngôn ngữ 1. Nguyên tắc là “mình thích thì mình xem thôi!”
Ở đây có sự khác nhau giữa dịch nội dung phim và xem trực tiếp bằng ngôn ngữ mình cần học <<== đây cũng là đặc trưng của cách tiếp cận CLIL: Xem lần 1 là để hiểu nội dung; xem lần sau là để hiểu ngôn ngữ.
Khi xem bằng ngôn ngữ cần học, bạn có thể tùy chọn bật subtitle của ngôn ngữ đã biết. Với trình độ ngôn ngữ cần học vẫn còn cơ bản, mình khuyên nên bật subtitle. Lâu lâu lại hỏi con “mẹ tắt subtitle đi nhé?” :)) Con đồng ý thì mình tắt đi :)) Có giai đoạn, mình cho con xem phim phụ đề nhưng dùng miến giấy che màn hình chỗ có subtite – vì phim đó không tắt được subtitle.
Các bạn đừng lo con mình thấy nhàm chán khi xem đi xem lại. Trẻ em có một đặc điểm là nếu nó thích một việc, thì nó làm đi làm lại cái việc đó không chán. Cách học mình giới thiệu ở đây TẬN DỤNG ĐẶC ĐIỂM NÀY.
- Điều cuối cùng và RẤT QUAN TRỌNG VỚI BÉ, dù người lớn mình không nghĩ thế: hãy cùng con xem phim / đọc sách / diễn kịch…
Bạn có biết, mình 35 tuổi & con mình 8 tuổi mới bắt đầu đọc RazKid. Có cái bài Phonetics âm [ei] mà “Kate goes to the lake. She sees a snake…” Mình cho con đóng vai con snake đuổi theo cô Kate (là mình đóng vai) chạy quanh 3 tầng nhà. Mình bò trườn ra sàn khi đóng vai cô Kate phải bơi qua hồ để chạy trốn con rắn… Người 35 tuổi chạy vòng vèo quanh nhà cả tiếng đồng hồ là rất mệt đó nha anh em! :)) Con nó không chịu nghỉ cho mình nghỉ đâu. Mình toàn phải xin “mẹ đi uống nước đã!” hoặc “hôm nay học thế thôi!”
Vừa diễn, vừa đọc lời thoại, vừa bổ sung thêm lời thoại cho thành hoạt cảnh… Lúc nào quên lại dụ con quay lại bật máy tính lên xem con snake nó nói câu gì với cô Kate. Khi thấy việc quay lại máy tính thấy bất tiện quá, mình in trang sách (có tranh và lời thoại) ra nhiều bản, dán dọc cầu thang 3 tầng nhà. Cứ quên đoạn nào lại chạy ra xem lời thoại rồi lại diễn tiếp.
Chia sẻ thêm với các bố mẹ: con mình khi 8 tuổi chưa học bảng chữ cái tiếng Anh, con đã bị rất nhiều câu lạc bộ tiếng Anh từ chối. Có những câu lạc bộ rất nổi tiếng trên mạng, mà khi biết trình độ của con mình còn nói với mình “vậy thì chặng đường mẹ con đi sẽ gian nan lắm” – rồi không liên lạc lại với mình nữa.
Mình lúc đó rất bất lực, đành tự mày mò dạy con + tìm lớp phonetics cho con. Sau 4 năm, giờ con đang tự học ngôn ngữ thứ 4 rồi.
—
“Life Mentor – Cha mẹ dẫn lối” là cộng đồng hỗ trợ các cha mẹ có con độ tuổi 10-18 trong hành trình giáo dục con, với các hoạt động chính:
- Kết nối 1-1 với các Mentor thành công trong đa dạng lĩnh vực.
- Định hướng sự nghiệp thông qua hoạt động trải nghiệm đa dạng các ngành nghề trong xã hội.
- Giúp con xây dựng tư duy, kỹ năng xã hội và các bài học về quản trị cuộc sống chưa được dạy trong nhà trường.
Chúng tôi mong muốn mọi trẻ em đều được thấu hiểu, tôn trọng, định hướng phát triển tiềm năng và sự nghiệp theo đúng năng lực và đam mê. Đội ngũ Mentor sẽ đồng hành trong quá trình phát triển của mỗi bạn nhỏ. Hãy cùng chúng tôi chung tay nhé.
Liên hệ công việc: lifementor2021@gmail.com
Website: https://lifementor.vn
Group FB: https://www.facebook.com/groups/lifementor2021
Spotify: https://spoti.fi/3zXawQT