TÔN TRỌNG “LÃNH THỔ” CỦA NGƯỜI KHÁC
Trong tập tính học, lãnh thổ là một khu vực thuộc quyền kiểm soát của một cá thể động vật hoặc một bầy, đàn và được chúng đặc biệt bảo vệ, chống lại kẻ xâm nhập một cách quyết liệt.
Lãnh thổ động vật là nơi thể hiện tập tính lãnh thổ của động vật và được các con vật tuần tra, bảo vệ thường xuyên. Động vật bảo vệ lãnh thổ theo cách này được gọi là tập tính bảo vệ vùng lãnh thổ. Chúng đánh dấu lãnh thổ có thể bằng mùi hương, hoặc tiếng ồn ào, tiếng gầm, hú để thể hiện sự hiện diện của mình trong lãnh địa của chúng. Trong văn hóa Việt Nam có thành ngữ chỉ về tính lãnh thổ của các loài vật như "rừng nào cọp nấy", "một núi không chứa hai hổ", "chó cậy nhà, gà cậy vườn" (trích Wikipedia)
Con người luôn sợ hãi những loài thú dữ như hổ báo, sói, cá mập… Tuy nhiên, các nhà sinh vật học đã nghiên cứu và chứng minh con người chưa bao giờ là món khoái khẩu của chúng. Chó sói và họ mèo lớn thích nhất là hươu nai; cá mập thì thích ăn những loại cá khác, rùa biển, chim biển và động vật chân màng (hải cẩu, sư tử biển). Loài người không phải lựa chọn hàng đầu, trừ phi chúng quá đói và không còn gì để ăn.
Vậy lý do gì khiến con người bị thú săn mồi nhắm tới?
Thứ nhất, những cá thể non yếu, già cả hoặc bệnh tật là con mồi dễ bắt, điều này chúng cũng áp dụng với con người.
Thứ hai, người quay lưng bỏ chạy càng làm thú ăn thịt muốn săn đuổi hơn, vì chúng chắc mẩm đó là con mồi, nhất là loài hổ có thói quen phục kích.
Thứ ba, do con người đã xâm phạm lãnh thổ của chúng.
Trong thiên nhiên, mọi loài vật đều tôn trọng phạm vi lãnh thổ của nhau, nếu cần thì né tránh chứ ít giao tranh. Tuy nhiên, con người thời hiện đại đã gần như mất kết nối với tự nhiên, không còn biết đọc dấu hiệu, mùi hương đánh dấu lãnh thổ của muông thú, từ đó dẫn đến hậu quả khôn lường.
Trong xã hội, nhiều người cũng không biết mình đã đụng chạm vào giới hạn, “lãnh thổ” của người khác nên tự làm mình mất điểm và khiến các mối quan hệ xấu đi.
Một số phụ huynh, anh chị lớn rất thích trêu chọc trẻ em đến phát khóc . Nếu chúng nổi nóng la hét um sùm, người lớn lại cười hề hề cho đó là hài hước hoặc trách chúng hỗn hào, vô phép.
Lớn lên, chúng trở nên khép kín, hay cáu gắt thì chính phụ huynh lại chẹp miệng nói: “Chả biết nó giống ai. Hồi nhỏ dễ thương thế mà bây giờ…”. Họ đâu biết chính thói đùa dai quá trớn đã nhiều lần xâm phạm “lãnh thổ” tinh thần của con trẻ, khiến chúng thu mình lại như thú hoang e ngại con người.
Các bạn trẻ trên mạng tâm sự: đa phần phụ huynh và họ hàng của họ thuộc thế hệ 6x thường không biết/không quan tâm tới quyền riêng tư hay chuyện cá nhân của người khác. Chuyện cha mẹ, người lớn tự tiện vào phòng riêng, lục đồ, kiểm tra điện thoại và nhật ký của con cái không phải hiếm. Vài trường hợp họ hàng, bạn bè của cha mẹ tới chơi cùng trẻ nhỏ, dù bạn ấy đã cố gắng khóa cửa phòng trước lúc đi học/đi làm nhưng trở về vẫn thấy “nhà tan cửa nát” vì chính bố mẹ đã lấy chìa khóa dự phòng, mở cửa cho đám trẻ vào phòng riêng của con mình. Có cô gái còn than phiền rằng hồi Tết, chị em cô đang ngủ trong phòng thì ông chú từ quê lên chơi lúc sáng sớm, “tự nhiên như ruồi” xông vào phòng các cháu gái để… tham quan, nhân tiện dựng họ dậy vì “con gái con đứa giờ này còn ngủ”!
Nhiều cặp vợ chồng và bạn thân dễ dàng cãi nhau nảy lửa vì một chuyện tưởng chừng vặt vãnh. Tuy nhiên, đó có thể là giọt nước làm tràn ly hoặc hành vi xâm phạm “lãnh thổ” tinh thần của người khác. Chẳng hạn một cô gái có mẹ bỏ gia đình theo tình nhân, lớn lên yêu đương rồi kết hôn. Trước đó, cô đã giao hẹn rằng “vảy ngược” của mình là nỗi đau bị mẹ bỏ rơi từ nhỏ, mong chồng đừng bao giờ đụng chạm tới điều đó. Tiếc là lấy nhau được vài ba năm, người chồng trong lúc ghen tuông vô lý đã buột miệng: “Chỉ sợ cô cũng bỏ nhà theo trai giống mẹ cô”. Người vợ đã bị nghi ngờ oan uổng còn bị đâm một cú chí mạng vào vết thương lòng, đến khi chồng hối hận thì muộn rồi. Anh đã vi phạm lời hứa, đụng đến ranh giới cuối cùng của vợ.
Kẻ vô tâm, không biết điều thường liên tục thách thức, xâm phạm “lãnh thổ” của người khác, đến khi họ phản ứng thì thủ phạm lại dỗi ngược, cho rằng nạn nhân là “làm quá”, dữ tợn, thậm chí ích kỷ. Thế nhưng, những yêu cầu quá trớn, những trò đùa dai vô duyên và những câu hỏi đụng chạm vấn đề nhạy cảm luôn là thứ ai cũng nên có quyền từ chối.
Gabriel Garcia Marquez, tác giả cuốn “Trăm năm cô đơn”, cho rằng: “Tất cả con người đều có ba cuộc đời: Công khai, riêng tư và bí mật”.
Ai cũng muốn kết giao với người mát tính, vui vẻ, không quạu, cũng như người nuôi thú cưng thích những con vật quấn người, thân thiện, hiền lành. Thật ra hầu hết con người và loài vật đều sẽ trở nên ôn hòa, miễn sao các bên đều tôn trọng ranh giới của nhau, cho nhau khoảng cách an toàn cùng sự riêng tư cần thiết.
=====
“Life Mentor – Cha mẹ dẫn lối” là dịch vụ tư vấn, hỗ trợ cha mẹ có con độ tuổi 10-18 trong hành trình giáo dục con, với các hoạt động chính:
(1) Kết nối 1-1 với các Mentor thành công trong đa dạng các lĩnh vực, giúp con hướng nghiệp, chia sẻ kinh nghiệm, tư vấn, và rút ngắn con đường đến thành công;
(2) Tổ chức các khoá đồng hành cùng cha mẹ, hỗ trợ cha mẹ 80% trong việc cung cấp cho các con tư duy, kỹ năng, bộ phẩm chất, và các bài học quản trị cuộc sống chưa được dạy trong nhà trường.
(3) Hỗ trợ xây dựng lộ trình phát triển của mỗi cá nhân, theo mục đích của mỗi gia đình, và ước vọng thật sự của con. Với đích đến là hạnh phúc của riêng con theo thế giới quan của riêng con.
(4) Tư vấn cách cư xử, giải quyết các tình huống xảy ra hàng ngày với con để duy trì mối quan hệ lành mạnh giữa cha mẹ - con cái.
Chúng tôi xây dựng dự án Life Mentor để lưu giữ lại những tri thức mà chúng tôi học được từ nhiều nguồn chính thống, khoa học trên thế giới, và đúc kết được từ nhiều Mentor xuất sắc, thành công trong đa dạng các lĩnh vực. Đây như là một di sản chúng tôi để lại cho các con mình, và nhiều trẻ em Việt Nam.
Life Mentor mong muốn mọi trẻ em đều được thấu hiểu, tôn trọng, định hướng phát triển tiềm năng và sự nghiệp theo đúng năng lực và đam mê. Đội ngũ Mentor sẽ đồng hành trong quá trình phát triển của mỗi bạn nhỏ.
---
Liên hệ công việc: lifementor2021@gmail.com
Website: https://lifementor.vn
Group FB https://www.facebook.com/groups/lifementor2021
Spotify https://spoti.fi/3zXawQT
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UC7_rmsgL-OwgalsEoUwr9aA
Google podcast: https://bit.ly/3JGQcq9
TikTok: https://www.tiktok.com/@maimai_parenting
Các khóa học Life Mentor đang cung cấp: http://khoahoc.lifementor.vn