Review sách Raising Securely Attached Kids – Nuôi một đứa trẻ gắn bó an toàn

Có một câu trong sách rất dễ nhớ: “Cha mẹ giống như kiểm soát viên không lưu. Chúng ta không lái máy bay, cũng không chọn điểm đến. Chúng ta chỉ giữ liên lạc, để chuyến bay của con an toàn hơn.”

Ồ, vậy đó. Nuôi dạy con không hẳn là “định hướng, dạy bảo, uốn nắn”. Nhưng hóa ra, điều quan trọng hơn cả lại là kết nối cảm xúc. Cuốn sách này không chỉ nói về nuôi dạy con, mà còn như một tấm gương soi lại tuổi thơ, những tổn thương và cả cách ta có thể chữa lành.

10 bài học quan trọng từ cuốn sách

1. Con là phi công, cha mẹ chỉ là trạm kiểm soát.

Chúng ta hay mơ cho con “bay” đến nơi mình mong ước. Nhưng cuốn sách nhắc nhở: cha mẹ không quyết định đường bay, chỉ giữ kết nối để con không lạc. Câu này nhắc nhở các cha mẹ: mình có đang áp đặt ước mơ của mình lên con không?

2. Gắn bó an toàn quan trọng hơn mọi lời dạy.

Trẻ chỉ nghe lời khi chúng cảm thấy an toàn, được yêu vô điều kiện. Nếu không có kết nối, mọi lời dạy bảo chỉ như sóng radio bị nhiễu. Chúng ta thử nhớ lại những lần mắng con khi con khóc, mà thực ra con chỉ cần một cái ôm.

3. Kiểu gắn bó của cha mẹ ảnh hưởng đến con.

Sách phân tích 3 kiểu gắn bó không an toàn (tránh né, kháng cự, rối loạn). Nếu tuổi thơ ta từng thiếu vắng sự thấu hiểu, ta dễ lặp lại với con. Nhưng tin vui là: nhận diện để thay đổi đã là một khởi đầu tốt.

4. Chữa lành bản thân trước khi nuôi con.

Một bà mẹ tên Jane, chỉ vì từng bị bố nổi giận vô cớ, nên sau này con trai hét lên là bà lại thấy bất lực. Chỉ khi chữa lành ký ức, bà mới thật sự bình an để đồng hành. Những “vết xước” từ quá khứ thường âm thầm chảy máu trong cách ta làm cha mẹ.

5. Không trừng phạt con

Việc phạt con gieo vào con niềm tin: “Mình làm sai thì mình không được yêu thương”. Sự sợ hãi này khiến trẻ giấu lỗi, không dám chia sẻ. Chúng ta có lúc nào vô tình biến tình yêu thành “có điều kiện”.

6. Cha mẹ - con cái là cộng sự, không phải kẻ thắng người thua.

Một ví dụ nhỏ: con không chịu đánh răng. Thay vì dọa phạt hay hối lộ, người mẹ trong sách hỏi con: “Có phải bàn chải làm con đau? Hay kem đánh răng khó chịu?” Chỉ cần lắng nghe, con sẵn sàng hợp tác. Đúng là cách này mất thời gian hơn, nhưng lại nuôi dưỡng sự tôn trọng lẫn nhau.

7. Cần cùng điều tiết cảm xúc cho con (co-regulation).

Khi con khóc lóc, giận dữ, trẻ không tự xoa dịu được. Trẻ cần sự bình tĩnh của ba mẹ. Nếu ta quát lên, cơn bão chỉ lớn thêm. Nhưng nếu ta ngồi xuống, ôm con, thở cùng con, con sẽ học cách tự cân bằng dần. Đây là món quà lớn nhất ta có thể cho con.

8. Xung đột không phải kẻ thù.

Cãi vã, bất đồng… là chuyện bình thường, không cần phải tránh né nó. Quan trọng là cha mẹ biết chủ động xin lỗi, biết quay lại nói: “Mẹ thấy con giận lắm, con kể cho mẹ nghe được không?” Thay vì đổ lỗi, ta học cùng con cách hàn gắn.

9. Yêu thương là dám buông.

Một trong những thử thách khó nhất với cha mẹ: để con có tự do. Ta hay sợ con thất bại, nên giữ chặt. Nhưng sự gắn bó an toàn nghĩa là: con biết ba mẹ luôn ở đây, và vẫn được bay đi thử sức. Nếu con chưa sẵn sàng, mình kiên nhẫn chờ.

10. Cha mẹ cũng cần chăm sóc chính mình.

Sách nhấn mạnh: “Fill your cup first.” Nếu ta kiệt sức, căng thẳng, thì làm sao bình tĩnh để ôm ấp, lắng nghe con? Tự chăm sóc bản thân không phải ích kỷ, mà là nền tảng để nuôi con hạnh phúc.

====

Hóa ra, nuôi con đâu phải “dạy dỗ thật hay”, mà là học cách kết nối bằng tình yêu vô điều kiện. Tôi thấy mình học được rất nhiều điều, từ kỹ năng lắng nghe, bình tĩnh, và chăm sóc tinh thần của chính mình. Mỗi ngày trôi qua bên con, quan trọng nhất không phải con giỏi đến đâu, mà là con luôn cảm thấy an toàn trong vòng tay cha mẹ.

=====

Life Mentor - Tư vấn giáo dục từ gia đình

(Làm cha mẹ, WorldSchooling, Lộ trình giáo dục, Tư duy, Kỹ năng, Hướng nghiệp, Du học Châu Âu)