MÔI TRƯỜNG HOÀN CẢNH TÁC ĐỘNG ĐẾN NHU CẦU NHƯ THẾ NÀO ? TẠI SAO KHÔNG NÊN ĐỂ CHO CON QUÁ

MÔI TRƯỜNG HOÀN CẢNH TÁC ĐỘNG ĐẾN NHU CẦU NHƯ THẾ NÀO ? TẠI SAO KHÔNG NÊN ĐỂ CHO CON QUÁ "AN TOÀN & SUNG SƯỚNG"

Ở bài viết trước tôi có đề cập đến chủ đề "Làm gương có thực sự hiệu quả". Ở bài này tôi phân tích thêm các ví dụ qua quan sát và trải nghiệm của bản thân để làm rõ tác dụng của phương pháp LÀM GƯƠNG & TẠO NHU CẦU.

Thời bé, tôi không được tập bơi, sau vài lần theo bạn ra sông Nhuệ tập suýt chết đuối nên bị cấm, khi vào đại học tôi vẫn chưa biết bơi. Nhưng vì học ngành Cầu nên một hôm chợt nghĩ, sau này ra công trường nhiều chả may ngã xuống nước thì toi chắc. Vậy là tôi mua 1 cái vé tháng ra tập ở bể không quân đường Trường Chinh, tôi chọn bể sâu nhất ở Hà nội, chỗ nông nhất 1.4m, sâu nhất 4.5m. Vì ngại nên tôi phải bơi rất sớm, 5h sáng bể bơi mở là tôi có mặt, nhiều hôm trời mưa chỉ có một mình tôi và bạn cứu hộ. Sau 1 tháng tập tôi bơi liên tục được 10 vòng bể (khoảng 1000m) và không sợ ra chỗ nước sâu nữa.

Các nhu cầu tương tự của tôi cũng xuất phát từ hoàn cảnh như vậy, hồi bé đánh nhau nhiều bị thua, cay cú nên phát sinh nhu cầu học võ, không có tiền đi học thì tự mua sách về đọc để học tý võ vẽ cho nó thêm tự tin.

Nhà tôi có 2 cháu trai, cháu đầu cá tính mạnh, cháu thứ 2 hiền hơn. Đứa cá tính mạnh thì từ bé thích những trò giật mình, hoạt động liên tục. Lần đầu đi nhà trẻ sau vài hôm là cháu kết giao ngay với những bạn nghịch và hay bắt nạt các bạn khác. Cháu thứ 2 thì ngược lại, luôn tìm chơi với các bạn hiền lành hơn (bản chất của hiện tượng này là do tác dụng của quy luật hấp dẫn như kiểu các cụ bảo "ngưu tầm ngưu, mã tầm mã"). Con người có xu hướng học theo những người mình ngưỡng mộ, kết giao với những người cùng "tần số". Vì vậy bố mẹ làm gương không phải lúc nào chúng cũng tự nguyện làm theo.

Mình đam mê thể thao và có lối sống kỷ luật, gọn gàng, ngăn nắp (do mẹ mình ngày xưa rèn bằng roi :)) nhưng 2 thằng con nó không "noi theo" mình, mặc dù mình đã trao đổi phân tích, đưa các ví dụ và bản thân chúng cũng rất hiểu giá trị của việc chơi thể thao và sống có kỷ luật, mình cũng không muốn dùng roi vọt.

Để tạo nhu cầu chơi thể thao cho chúng, chuyển nhà đến khu chung cư nào thì mình cũng hô hào lập một câu lạc bộ bóng bàn, mục đích để mình và anh em có chỗ chơi thuận tiện và cho chúng nó tập chơi. Cháu đầu tính nó quyết liệt nên khi nó thích thì không phải ép nhiều còn cháu thứ 2 thì vẫn phải ép mới học, mặc dù cháu thứ 2 có năng khiếu hơn anh. Để cháu thứ 2 chịu học mình lại nói thầy giáo ở trường cho nó vào đội tuyển đi thi đấu bóng bàn cho trường, nó thi đấu bị thua bạn nên về tự phát sinh nhu cầu bảo bố tập cho nó. Bây giờ cả 2 thằng đều chơi tốt nhưng thằng thứ 2 thì khi nào có giải nó mới tập chăm chỉ.

Hai cháu nhà mình đều có tố chất học hành tốt, các thầy cô đều nhận xét như vậy, tuy nhiên khi học trường tư chúng không nỗ lực vì học chơi chơi vẫn được khen. Cháu thứ 2 lúc nào cũng nhất nhì lớp nhưng mình chả thấy nó học gì. Lớp 7 mình quyết định chuyển cháu thứ 2 về trường công, cháu đang "tự hào" vì nghĩ mình giỏi nhưng khi vào môi trường các bạn chăm chỉ cháu mới nhận ra là phải cố gắng. Mình không ủng hộ cho cháu học thêm nhiều vì thấy khá mất thời gian và mệt mỏi cho việc đưa đón và mình muốn cháu phát sinh nhu cầu cố gắng và tự nỗ lực. Dù kết quả có thể không bằng những bạn học thêm nhiều nhưng nó là kết quả thật do cháu tự cố gắng. Cái tố chất đó mình thấy có giá trị nhiều cho tương lai hơn là điểm số hay kết quả thi cử.

Về cơ bản phương pháp làm gương sẽ có tác dụng khi toàn môi trường người ta làm như vậy. Ví dụ mình đi du lịch sang Singapore thì trước khi xuống sân bay được phổ biến các quy tắc nơi công cộng và đa số mọi người tuân thủ vì sợ phạt, ngoài ra vì cả xã hội người ta ý thức nên mình có lỡ vứt rác thì rất nhiều con mắt họ nhìn mình kỳ thị, vì vậy lúc đó mình sẽ làm theo họ (bản chất cũng là do nhu cầu được tôn trọng của con người được kích hoạt).

Phương pháp tạo nhu cầu sẽ kích thích sự ham muốn và ít áp lực hơn, phù hợp với môi trường gia đình hơn. Phương pháp dùng kỷ luật như trong quân đội thì nhanh hơn nhưng tạo áp lực và khó áp dụng trong môi trường gia đình vì nó sẽ làm giảm sự cảm nhận yêu thương từ bố mẹ của trẻ.

Tóm lại mình thấy làm gương mang tính lý thuyết nhiều hơn, tác dụng chậm và rủi ro, tuy nhiên vẫn nên làm gương. Thực tế rất nhiều bố mẹ ở nông thôn lao động chăm chỉ nhưng vì nuông chiều con cái nên lớn nó hư, nó chả chăm chỉ như bố mẹ. Nhưng nếu rèn kỷ luật sớm, con cái nó cũng phải lao động vất vả thì nó sẽ biết thương bố mẹ và có thể sẽ học đc tính chăm chỉ của bố mẹ.

Vậy tại sao không nên cho trẻ thường xuyên trong môi trường quá an toàn, đầy đủ và sung sướng? Vì chúng sẽ không phát sinh các nhu cầu nỗ lực, học hỏi, chúng sẽ chỉ quen hưởng thụ các thành quả lao động của người khác và ý chí nghị lực sẽ bị thui chột. Cái này những nhà giàu, có điều kiện rất hay mắc phải nên chuyện đời con phá của bố mẹ không hiếm.

Người Do thái rất thành công trong việc áp dụng chính sách 3 không trong giáo dục con cái : Không đáp ứng tức thì (để rèn tính kiên nhẫn), Không đáp ứng vô điều kiện (để rèn ý thức cố gắng) và Không đáp ứng quá mức (để rèn tính tiết kiệm và kỷ luật).

Môi trường khó khăn, thách thức mới phát sinh nhu cầu nỗ lực. Có nỗ lực mới có nghị lực có nghị lực mới có kiên trì, có kiên trì sẽ có thành quả.

_____

“Life Mentor – Cha mẹ dẫn lối” là cộng đồng hỗ trợ các cha mẹ có con độ tuổi 10-18 trong hành trình giáo dục con, với các hoạt động chính:

  • Kết nối 1-1 với các Mentor thành công trong đa dạng lĩnh vực.

  • Định hướng sự nghiệp thông qua hoạt động trải nghiệm đa dạng các ngành nghề trong xã hội

  • Giúp con xây dựng tư duy, kỹ năng xã hội và các bài học về quản trị cuộc sống chưa được dạy trong nhà trường.

Chúng tôi xây dựng dự án Life Mentor để lưu giữ lại những tri thức mà chúng tôi học được từ nhiều nguồn trên thế giới, như một di sản để lại cho các con mình, và nhiều trẻ em Việt Nam.

Life Mentor mong muốn mọi trẻ em đều được thấu hiểu, tôn trọng, định hướng phát triển tiềm năng và sự nghiệp theo đúng năng lực và đam mê. Đội ngũ Mentor sẽ đồng hành trong quá trình phát triển của mỗi bạn nhỏ. Hãy cùng chúng tôi chung tay nhé.

← Bài trước Bài sau →