GIÁ TRỊ CÁ NHÂN, TIÊU CHUẨN ĐẠO ĐỨC ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO?

Con gái, nghe mẹ nói này: chính tiêu chuẩn đạo đức của con ảnh hưởng đến việc ra quyết định của con đấy.

Nghe thì rất hiển nhiên đúng không. Nhưng điều thú vị là có một mô hình tâm lý giải thích điều này đấy.

Ở nhiều trường tiểu học tại Châu Âu, người ta đưa các sĩ quan cảnh sát hoặc những người giám sát pháp luật mặc đồng phục (toà án, bảo vệ, cảnh sát, cứu hoả…) vào trường tiểu học, để giúp trẻ ý thức được mình phải tuân thủ pháp luật, và đưa ra các quyết định đúng đắn, như tránh xa ma tuý, tội phạm…

• Con có biết bao nhiêu tuổi thì con được hoàn toàn kiểm soát cuộc sống của mình không? Tức là muốn làm gì thì làm ấy.
• 18 tuổi ạ.
• À, về mặt lý thuyết thì là như vậy. Được làm gì mình muốn thật là thích phải không. Nhưng hôm nay mẹ sẽ nói với con về trưởng thành. Sự trưởng thành là một khái niệm thực sự thú vị.

Thường thì chúng ta đo mức độ trưởng thành theo cách phổ biến nhất là dựa vào tuổi tác đúng không? Cứ 18 tuổi thì pháp luật quy định là trưởng thành, được bầu cử, được kết hôn, được lái xe, được làm rất nhiều thứ. Nhưng đi kèm với nó ra nhiều trách nhiệm. Con nghĩ xem, liệu có phải ai 18 tuổi cũng muốn làm gì thì làm không?

• Cũng không hẳn ạ. Mẹ đã dạy là làm gì cũng phải không vi phạm pháp luật, đạo đức, không làm phiền người khác.
• Con gái nhớ bài quá. Hôm nay mình sẽ nói sâu hơn về 3 giai đoạn phát triển của đạo đức nhé. Vì đạo đức chính là sợi dây sẽ níu giữ con không làm những điều sai trái.

Giai đoạn 1: ÍCH KỈ

Giai đoạn này thường xuất hiện ở các em bé. Tự cho mình là trung tâm, ích kỉ, chỉ quan tâm đến mong muốn của mình. Tất cả chỉ là về tôi, tôi, và tôi.

Cứ tưởng mỗi trẻ con thì có biểu hiện như vậy, nhưng nhiều người đến 35 tuổi vẫn chỉ có TÔI mà thôi. Họ thường có xu hướng đòi hỏi, thao túng người khác, nóng nảy, không kiềm chế, không chia sẻ, mọi thứ cần phải xoay quanh bản thân họ. Nghe giống em bé mẫu giáo nhỉ.

• Vâng. Con cũng biết nhiều bạn như thế. Vậy hoá ra 10 tuổi như lớp con mà vẫn có bạn hành xử như em bé.

Đúng vậy.

Giai đoạn 2 là: HỢP TÁC

Những người ở giai đoạn này đã hiểu, không thể muốn là có mọi thứ trên đời được, phải có lùi có tiến, sẵn sàng hợp tác và thoả hiệp. Biểu hiện của họ sẽ là thương lượng, đàm phán để đạt được mục tiêu cuối cùng. Giải pháp phải là hai bên cùng có lợi, hai bên cùng chấp nhận.

Khó mẹ nhỉ.

Đúng vậy, khó mới đòi hỏi chúng ta phải trưởng thành hơn, nhiều kĩ năng hơn. Khi con trưởng thành, con sẽ có nhiều quyền kiểm soát với cuộc sống của mình hơn.

Còn giai đoạn 3: là THỰC SỰ CHỊU TRÁCH NHIỆM

• Con có biết tại sao, con càng lớn thì càng được bố mẹ “thả” nhiều hơn, cho nhiều quyền lợi hơn không (ví dụ: đến nhà bạn chơi vào cuối tuần, được đi tụ tập bạn bè, được dùng điện thoại, có tiền tiêu vặt, tự quyết đi đâu làm gì, mua gì…)?
• Con cứ thắc mắc mãi là tại sao mẹ cho con làm một số thứ, mà lại cấm con làm một số thứ? Khi nào con mới được quyền muốn làm gì thì làm? Giờ con biết rồi. Chắc là do con biết chịu trách nhiệm.
• Con nói chuẩn quá. Khi con biết chịu trách nhiệm, tức là con biết tư duy đúng, hành động đúng theo các giá trị và đạo đức. Thì con sẽ có tự do. Nhiều người trưởng thành và biết chịu trách nhiệm sớm, cha mẹ sẽ nới lỏng rất nhiều, trao nhiều quyền lợi bởi vì cha mẹ tin là con ra ngoài xã hội sẽ không làm điều sai trái.
• Ở giai đoạn 3, con làm việc đúng đắn vì những tiêu chuẩn đạo đức tốt. Con biết điều gì đúng, điều gì sai. Con biết tại sao nhiều bạn bằng tuổi vẫn bị cha mẹ cấm cản nhiều, như các em bé trong giai đoạn 1, mà con lại được hưởng nhiều tự do hơn (trong giai đoạn 2) không?
• Bởi vì cha mẹ các bạn chưa tin rằng các bạn biết chịu trách nhiệm.
• Lại đúng rồi. Vì thế, nhiệm vụ của bố mẹ đối với con, là xây dựng một bộ quy tắc đạo đức, ngoài các quy định của pháp luật, vì pháp luật thì ai ai cũng phải tuân thủ rồi. Các giá trị đạo đức này sẽ giúp con ra quyết định đúng đắn và khôn khoan trong cuộc đời.

Nguồn: Novaprinciples.com

=====

Life Mentor - Tư vấn giáo dục từ nền tảng gia đình