Dạy con học tiếng Việt hay tiếng Anh trước?

Câu hỏi của phụ huynh:

“Em đang phân vân có nên cho học song song cả tiếng anh và tiếng việt không? Hay là cho học tiếng việt trước”

======

Life Mentor xin trả lời:

Câu hỏi của bạn về việc dạy bé 1.5 tuổi học nói và việc nên dạy song song tiếng Việt và tiếng Anh là một chủ đề rất thú vị và quan trọng cho sự phát triển ngôn ngữ của bé.

Mình sẽ chia sẻ một số ý kiến dựa trên kiến thức giáo dục ngôn ngữ ở trẻ nhỏ và kinh nghiệm tiếp xúc với hàng ngàn trẻ em trong nhiều năm qua nhé.

1. Học tiếng Việt phải thông qua tiếp xúc trực tiếp

Trẻ trên 1 tuổi, đang trong giai đoạn phát triển ngôn ngữ nhanh chóng, và phương pháp tốt nhất để bé học nói là thông qua nói chuyện trực tiếp với người thân, đặc biệt là cha mẹ. Không có video, app nào tốt bằng. Khi con nghe mẹ nói và thấy cách mẹ diễn đạt cảm xúc, cử chỉ, sẽ giúp bé học và bắt chước rất nhanh. Bạn có thể:

• Nói chuyện với bé thường xuyên: Khi bạn chăm sóc bé (cho ăn, tắm, thay đồ), hãy mô tả các hành động bạn làm. Ví dụ: “Bây giờ mẹ lấy cái muỗng để đút cơm cho con nhé.
• Sử dụng câu ngắn, dễ hiểu và kèm theo biểu cảm mặt, hành động để bé dễ hiểu và ghi nhớ.

2. Phương pháp cụ thể để dạy tiếng Việt cho bé 1.5 tuổi

Để bé phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên và hiệu quả, bạn có thể tham khảo các phương pháp sau:

• Đọc sách cho bé: Nhiều lúc mẹ không biết nói gì. Hãy lấy sách ra đọc. Chọn những quyển sách có hình ảnh màu sắc và câu chuyện đơn giản, ngắn gọn. Lúc đọc thì giọng lên bổng xuống trầm, biến đổi giọng khi đọc các nhân vật khác nhau, như diễn kịch ấy. Rồi nhìn tranh, mô tả tranh cho con nghe.
• Hát và nghe nhạc tiếng Việt: Âm nhạc giúp bé học từ mới dễ dàng và vui nhộn hơn. Mẹ có thể hát với con, nếu mẹ không hát được thì cùng con nghe nhạc, nhưng thời lượng ít hơn so với tiếp xúc trực tiếp nhé.
• Sử dụng đồ chơi: Khi chơi với con, bạn có thể dùng các đồ chơi và mô tả đồ chơi. Ví dụ: “Đây là con gấu bông màu nâu. Con gấu đang nhảy nhót.”
• Tương tác thông qua trò chơi, hoạt động hàng ngày: Các trò chơi như giả vờ nấu ăn, lái xe, hay xây dựng các khối hình vừa giúp bé phát triển ngôn ngữ, vừa thúc đẩy tư duy sáng tạo. Hoặc mẹ nấu ăn, con ở bên cạnh, mẹ mô tả cho con nghe mẹ đang làm gì “Đây là rau cải. Rau cải màu xanh đó con. Con sờ vào xem rau có mềm không. Mình đưa lên mũi ngửi xem mùi gì nhé…”
• Hỏi và chờ bé phản hồi: Đặt câu hỏi đơn giản như “Con muốn uống nước không?” và khuyến khích bé trả lời, dù chỉ bằng âm thanh ngắn gọn, hoặc chỉ gật đầu. Khi con có nhu cầu, với tay lấy cốc nước, đừng lấy ngay, hãy hỏi con “Con muốn uống nước à? Con bảo: Mẹ ơi lấy giúp con cốc nước nhé” rồi mới lấy nước cho bé. Dù bé chưa nói được chữ nào cũng không sao.

3. Khi nào nên học tiếng Anh

• Ưu tiên học Tiếng Việt trước, giúp bé phát triển một nền tảng vững chắc về ngôn ngữ mẹ đẻ. Sau đó, bạn có thể dần dần giới thiệu tiếng Anh khi bé đã có một mức độ giao tiếp tiếng Việt tốt hơn. Thường khoảng 4 tuổi bắt đầu giới thiệu Tiếng Anh là ok.
• Nếu học sớm hơn, có thể giới thiệu dần Tiếng Anh thông qua các kênh phụ trợ (như video, bài hát), nhưng điều quan trọng nhất là bạn cần tránh để tiếng Anh làm giảm thời gian bé học tiếng Việt.

=======

Mai Mai - Tư vấn giáo dục từ nền tảng gia đình