Cha mẹ nên là người lãnh đạo hay người bạn của con?

Cha mẹ phải làm bạn với con - lời khuyên này có còn đúng nữa không? Cộng đồng cha mẹ ở khắp nơi chia làm 2 phe, tranh luận rất kịch tính về chủ đề này trong nhiều năm qua.

Quan điểm thứ nhất: Trẻ cần cha mẹ là người lãnh đạo, không phải là bạn ngang hàng.

Những người theo hướng này cho rằng trẻ em cần một người dẫn dắt mạnh mẽ và đáng tin cậy, chứ không cần một người bạn cùng độ tuổi tâm lý.

Theo họ, cha mẹ là “người chèo lái con thuyền gia đình”, phải là người đặt mục tiêu, đưa ra giới hạn và hướng dẫn con đi đúng hướng trong những năm tháng hình thành nhân cách.

Từ góc nhìn tâm lý học phát triển, trẻ nhỏ cảm thấy an toàn khi biết rằng có người lớn đủ mạnh để dẫn dắt mình.

Giống như một đội bóng cần huấn luyện viên, một đứa trẻ cũng cần người chỉ huy, vì trẻ chưa có khả năng tự định hướng và kiểm soát hành vi.

Ví dụ, khi con nổi giận, cha mẹ không thể “đồng cảm kiểu bạn bè” bằng cách chiều theo cảm xúc, mà cần giữ bình tĩnh, hướng dẫn con học cách kiềm chế và chịu trách nhiệm về hành động.

Những phụ huynh theo quan điểm này thường xem việc nuôi con như một “dự án chiến lược” của cuộc đời, trong đó cha mẹ là “người lãnh đạo dự án”, người đưa ra tầm nhìn, giá trị và văn hóa gia đình.

Khi trẻ chứng kiến bố mẹ thể hiện vai trò lãnh đạo có trách nhiệm, con học được tinh thần chủ động, ý thức trách nhiệm và năng lực dẫn dắt người khác , là nền tảng quan trọng để thành công trong cuộc sống sau này.

Quan điểm thứ hai: Cha mẹ nên là bạn đồng hành, để con được lắng nghe và tự do phát triển.

Nhiều người tin rằng trẻ không cần một “người lãnh đạo”, mà cần một “người đồng hành” để được thấu hiểu và tự tin thể hiện bản thân.

Theo họ, thời đại thay đổi, mô hình cha mẹ quyền uy dễ khiến trẻ bị kìm nén, thiếu kỹ năng giao tiếp và mất khả năng tự ra quyết định.

Từ góc nhìn tâm lý nhân văn, mối quan hệ bình đẳng giữa cha mẹ và con giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng và có tiếng nói.

Ví dụ, khi con mắc lỗi, thay vì cha mẹ “ra lệnh” hay “phán xét”, việc cùng con phân tích nguyên nhân, lắng nghe cảm xúc sẽ giúp con hiểu bài học sâu sắc hơn. Vì đó là kết quả của sự tự nhận thức, chứ không phải sự sợ hãi.

Những phụ huynh theo hướng “cha mẹ là bạn” tin rằng tình yêu và sự kết nối mới là sức mạnh lãnh đạo thực sự.

Một đứa trẻ lớn lên trong môi trường cởi mở, nơi cha mẹ có thể vừa dạy dỗ vừa chia sẻ, sẽ dễ hình thành tư duy độc lập và lòng tin với người lớn.

Khi con cảm thấy cha mẹ là người bạn – không phải người phán xử – con sẽ sẵn sàng chia sẻ những vấn đề khó nói, đặc biệt trong giai đoạn dậy thì.

Hai quan điểm này phản ánh sự chuyển dịch trong cách nhìn về quyền lực cha mẹ:

Một bên tin rằng sự lãnh đạo vững vàng mang lại an toàn và định hướng.

Bên kia tin rằng sự bình đẳng trong quan hệ giúp nuôi dưỡng lòng tin và khả năng tự lập.

Còn bạn, bạn có mối quan hệ ngang hàng bình đẳng với con không?

====

Life Mentor - Tư vấn giáo dục từ gia đình

(Làm cha mẹ, WorldSchooling, Lộ trình giáo dục, Tư duy, Kỹ năng, Hướng nghiệp, Du học Châu Âu)