CẢM XÚC XÃ HỘI - ĐIỀU NHẤT ĐỊNH PHẢI DẠY CHO TRẺ

Nhiều chuyên gia nói rằng giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ ngày càng quan trọng hơn bao giờ hết. Nhưng tại sao lại như vậy?

NĂNG LỰC CẢM XÚC XÃ HỘI CÓ THỂ GIÚP TRẺ TRONG CUỘC SỐNG THẾ NÀO? 

“Giáo dục cảm xúc xã hội” (Social Emotion Education) đã trở thành cụm từ rất nóng trong những năm gần đây, vì những lý do rất chính đáng. Đây là những kỹ năng giúp con người hòa nhập xã hội và đối phó với cảm xúc phức tạp của bản thân. 

Người nào có kỹ năng cảm xúc xã hội tốt, có thể nhanh chóng vượt qua những khoảnh khắc đau buồn và đối phó với những thách thức mà cuộc sống “ném” vào họ. Điều này hẳn ai cũng đồng ý và mong muốn giáo dục cho con mình. 

Theo nhóm nghiên cứu tại tổ chức phi lợi nhuận Understood.Org, có năm loại kỹ năng xã hội mà trẻ em sử dụng trong cuộc sống hàng ngày. Bao gồm nhận thức về bản thân, quản lý bản thân, đưa ra quyết định, nhận thức xã hội, và kỹ năng giao tiếp giữa các cá nhân.

KỸ NĂNG NHẬN THỨC BẢN THÂN giúp trẻ xác định cảm xúc nhanh chóng và nhận ra điểm mạnh, điểm yếu của mình. Bằng cách ghi nhận cảm xúc, trẻ có thể truyền đạt chính xác điều mình cảm thấy, hoặc điều mình muốn với bạn bè hoặc người lớn. Chúng ta đã chứng kiến quá nhiều đứa trẻ không diễn đạt được điều mình mong muốn bằng ngôn ngữ, mà nổi cơn thịnh nộ, hoặc cáu gắt, hoặc đánh đấm người khác để thể hiện sự đòi hỏi, hoặc làm hại bản thân (như cào cấu, đánh vào tường, hoặc lăn lộn dưới đất). Nhưng kì lạ thay, cũng có những đứa trẻ rất giỏi trong việc thể hiện mong muốn, hay cảm xúc của mình, đơn giản bằng cách NÓI RA MỘT CÁCH LỊCH SỰ. Chúng ta lại cứ gọi đó là những đứa trẻ hư và trẻ ngoan. Chính chúng ta cũng không gọi tên được “bệnh” để hướng dẫn trẻ thể hiện đúng. 

Những KỸ NĂNG QUẢN LÝ BẢN THÂN  được kết nối chặt chẽ với nhau và có thể giúp trẻ học cách điều tiết cảm xúc của chính mình khi cảm thấy đau khổ. Điều này giúp trẻ tránh được những hành vi bốc đồng hoặc có hại, đồng thời có thể giúp trẻ tập trung lại sự chú ý vào mục tiêu của mình. Giống như trong quản lý công việc, có những người động vào việc là cứ bung bét, lộn xộn và sống rất không có kỷ luật, vô tổ chức. Nhưng cũng có những người kiểm soát cuộc sống rất tốt, gọn gàng, chỉn chu, luôn có mục tiêu và khát vọng lớn, thực hiện các mục tiêu và giành được thành quả. Điều đó cũng đúng với một đứa trẻ. 

KỸ NĂNG RA QUYẾT ĐỊNH giúp trẻ đưa ra quyết định thông qua nhận thức cảm xúc của mình, đồng thời kết nối các hậu quả có thể xảy ra với hành động của chúng. Nhiều trẻ còn thiếu kinh nghiệm sống nên không biết được các hệ quả xảy ra sau quyết định của mình, nên quyết định rất bồng bột và để lại nhiều hậu quả bung bét. Nhưng cũng rất nhiều trẻ có ý thức và thận trọng trong việc ra quyết định, suy nghĩ chín chắn và rất biết tránh làm tổn thương người khác. Cha mẹ hoàn toàn có thể hỗ trợ trẻ trong việc này, bằng cách trò chuyện cùng trẻ để rèn luyện khả năng “nhìn xa trông rộng” và dự đoán những hệ quả có thể xảy ra. 

KỸ NĂNG NHẬN THỨC XÃ HỘI giúp trẻ thể hiện sự đồng cảm, lòng trắc ẩn và đánh giá cao sự đa dạng. Chúng ta đã từng chứng kiến những bạn nhỏ không chấp nhận một bạn mới trong lớp, bằng cách trêu bạn, bắt nạt hoặc kì thị bạn đó. Các bạn nhỏ này cũng không chấp nhận sự khác biệt, không chơi với những bạn quá khác mình… Nhưng ngược lại, có những bạn nhỏ rất cởi mở, và rất thích chơi với các bạn đặc biệt kì lạ, hoàn toàn cởi mở với các vấn đề LGBT, phong cách bên ngoài hơi “dị” hay những hoàn cảnh khác so với đám đông. 

KỸ NĂNG GIAO TIẾP GIỮA CÁC CÁ NHÂN giúp trẻ giao tiếp với người khác, giải quyết xung đột và làm việc một cách hợp tác. Kỹ năng này cũng giúp trẻ kết bạn và xây dựng mối quan hệ lâu dài với bạn bè cùng lứa tuổi.

Với các kỹ năng cảm xúc xã hội mạnh mẽ, trẻ em có thể xây dựng các mối quan hệ tích cực trong cuộc sống nhỏ bé của mình và đối mặt với hầu hết mọi thách thức hàng ngày xảy ra. Điều này có thể giúp trẻ có cuộc sống dễ chịu và được yêu quý hơn rất nhiều. 
(hết phần 1)
Nguồn: Social emotional skills matters children (www.Moms.com)