BOUNDARY - MỘT TỪ VỰNG QUAN TRỌNG NHẤT ĐỊNH PHẢI DẠY CON

"Boundary" nghĩa là RANH GIỚI. Đây là một phạm trù mà trong giáo dục trẻ con chưa nhận được sự quan tâm đúng mực. Nói đơn giản: Del ai thèm quan tâm đến tôn trọng ranh giới trẻ con.

=====

Ví dụ thì đầy, bạn chỉ cần đi lượn lượn 1 vòng chỗ nào đông trẻ con sẽ thấy thế này:

• Cha mẹ lục lọi cặp xách của con

• Đọc trộm nhật ký, tài liệu của con

• Bắt con ôm hôm người khác dù mặt con dài ra không thích. Nó dạy trẻ rằng cảm giác không thoải mái của trẻ không quan trọng, và người lớn có thể quyết định thay con trong chuyện thân thể.

• Quát mắng, chê bài, tấu hài về con trước mặt người khác. Đây là sự xâm phạm ranh giới cảm xúc và danh dự. Nó tạo ra cảm giác xấu hổ, mất an toàn, và dập tắt mong muốn chia sẻ của con.

• Cố ép con phải “kết thân” với ai đó hoặc “thích” một hoạt động nào đó. Xâm phạm ranh giới sở thích và cá tính. Trẻ bị tước quyền được khác biệt.

• Trả lời thay con trước người khác, không để con tự nói. Xâm phạm ranh giới giao tiếp. Về lâu dài, trẻ dễ mất tự tin, hoặc trở nên phụ thuộc vào cha mẹ để thể hiện bản thân.

• Giận dỗi hoặc trừng phạt con vì con “không nghe lời” trong những lựa chọn cá nhân của con, mà chẳng ảnh hưởng đến ai. Ví dụ: con không muốn học múa vì con thích học vẽ. Mẹ nghĩ rằng múa tốt cho sức khoẻ, dẻo dai nên ép cho bằng được, con không nghe thì dùng chiêu trò để con chấp nhận. Đây là xâm phạm ranh giới lựa chọn, đến chọn những thứ cho sở thích của riêng mình cũng chẳng được. Điều này làm tổn thương lòng tin của trẻ vào chính mình.

• Con đang chơi một mình yên ổn, nhưng người lớn cứ liên tục xen vào, bắt con dừng chơi để làm theo yêu cầu của mình (chụp hình, khoe với bạn bè, ra chào hỏi khách…). Cha mẹ đang xâm phạm thời gian cá nhân và quyền tự do trải nghiệm của con.

• Trẻ nói "con mệt, con không muốn nói chuyện", nhưng cha mẹ vẫn gặng hỏi, bắt con phải chia sẻ: thế là xâm phạm ranh giới cảm xúc. Trẻ cũng cần không gian để hồi phục tâm trạng như người lớn chứ.

• Nếu trẻ từ chối ăn thêm, nhưng bố mẹ nài ép, dọa nạt hoặc mặc kệ cảm giác no của con.

• Nếu trẻ không muốn chia sẻ đồ chơi hoặc không muốn bạn bè vào phòng riêng của mình, nhưng người lớn nói “Con ích kỷ quá, phải biết nhường chứ!” – thì cha mẹ đang phủ nhận quyền sở hữu và quyền thiết lập không gian riêng của con.

======

Người lớn gọi đó là "vô tư thôi mà", nhưng trẻ con cảm nhận rõ ranh giới bị xâm phạm.

Chỉ có điều, trẻ không thể nói ra rõ ràng chính kiến của mình. Rất nhiều hành vi bị hiểu nhầm là "dạy dỗ" con, thực chất là xâm phạm, dẫn đến hậu quả:

• Trẻ không biết nói "không"

• Trẻ dễ bị lợi dụng hoặc sợ hãi khi người khác bước vào không gian riêng tư

• Trẻ mất kết nối với cảm xúc thật của mình

=====

Trong hầu hết trường hợp, nếu trẻ bị xâm phạm BOUNDARY quá nhiều lần mà không thể lên tiếng, thì khả năng cao cha mẹ đã cho con LÝ DO để làm thế.

Nếu trẻ không biết tự bảo vệ RANH GIỚI của mình, thì không ai làm điều đó thay con được.

Bạn cứ để ý những người lớn quanh bạn, nếu họ hay xâm lược vào RANH GIỚI CHỊU ĐỰNG của người khác, (dù vô tình hay cố ý), thì khả năng rất cao tuổi thơ của họ cũng thường xuyên bị cha mẹ hoặc người xung quanh xâm phạm RANH GIỚI.

Khi bản thân họ bị xâm phạm RANH GIỚI một cách quá thường xuyên, họ cũng xem chuyện xâm phạm RANH GIỚI của người khác là bình thường.

Cha mẹ xin hãy nhớ:

• Tôn trọng ranh giới không phải là nuông chiều.
• Mà là dạy con hiểu rõ “tôi là ai”, “tôi cảm thấy gì”, và “tôi có quyền nói không” một cách văn minh.

=====

Life Mentor - Tư vấn giáo dục từ nền tảng gia đình